Samfélagsábyrgð og nýsköpun

Fjöldi Stjórnvísifélaga mætti í sal Nýsköpunarmiðstöðar í morgun þar sem leitað var svara við spurningunni: „Er hellisbúinn stærsta hindrun breytinga?“  Faghópar um Lean, mannauðsstjórnun og markþjálfun stóðu að fundinum.  
Fyrirlesarar voru tveir, þau Guðmundur Ingi Þorsteinsson og Ágústa Sigrún Ágústsdóttir. Guðmundur Ingi er iðnaðar- og framleiðsluverkfræðingur og eigandi Lean ráðgjafar. Guðmundur hefur lært, kennt og unnið með Lean í yfir 10 ár bæði sem stjórnandi en einnig stýrt innleiðingu hjá einu af stærri fyrirtækjum landsins. Það er trú hans að Lean geti skipt sköpum fyrir fyrirtæki til að skara fram úr og auka hagræði.
Guðmundur byrjaði á að sýna einstaklega skemmtilegt myndband sem sýndi glöggt hversu erfitt er að fást við breytingar.  Í framhaldi útskýrði hann hvað er lean og hver ávinningurinn er með lean.  Guðmundur nefndi hvað Hlöllabátar upp á Höfða tekst vel upp í að láta flæðið ganga vel.  Annað dæmi um fyrirtæki sem hefur gengið vel er „pökkunarferillinn“ hjá Heimkaup. Mikilvægt er að gefa vinnuumhverfinu mikinn gaum.  Tímamælingar eru einnig mikilvægar í öllu því sem hægt er að tímamæla því allir vilja skila góðum afköstum.  Hjá Heimkaup var 550% aukning í pökkun á sendingum á milli áranna 2018-2019 og allt gengur vel.  Samkeppnisforskot Heimkaupa er „pökkunin“.  En smitast góður árangur á einum stað yfir í annan? Nei, svo þarf alls ekki að vera því árangur er ekki smitandi. 

Þriðja dæmið sem Guðmundur tók var Víkurverk.  Þar var tekið dæmi um starfsmann „Írisi“ sem tileinkaði sér að gera einn hlut í einu.  Hún er með töflu upp á vegg þar sem fram kemur hver dagur vikunnar, tími og verkefni.  Hún merkir síðan „grænt“ við verkefnin um leið og þau klárast.  Mikilvægt er að hafa borðið tómt og hafa einungis uppi eitt verkefni í einu.  

Ágústa Sigrun Ágústsdóttir var seinni fyrirlesari dagsins.  Ágústa Sigrún er mannauðsstjóri og ACC markþjálfi og hefur komið að innleiðingu breytinga sem ráðgjafi undanfarin ár. Hún hefur lokið meistaranámi í Mannauðsstjórnun og vinnusálfræði frá HR. Hún hefur unnið sem mannauðsstjóri í fjölmörg ár, sinnt ráðgjöf og fræðsluverkefnum innan fyrirtækja.

Ágústa sagði að viðnám væri náttúrulögmál og við erum hönnuð til að veita viðnám, þetta er eðlisávísun. Margir nota oft „nei“ til að kaupa sér tíma.  Aðrir segja alltaf „já“ og þá er það spurning um efndir.  Ágústa Sigrún hvatti til að lesa greinina „The Real Reason People Won´t Change“ höf: Kegan and Lahey (2011).  Greinin tekur á mörgum áhugaverðum dæmum og hvetur til að sýna meiri skilning öllum hvort heldur þeir eru jákvæðir eða neikvæðir.  Mikilvægt er fyrir alla að sjá í töfluformi upp á vegg myndrænt hvað við erum að gera.  Stóra áskorunin er að halda áfram. Ágústa nefndi annan aðila Maxwell Maltz, bókin Psycho-cypernetics.  Maxwell var lýtalæknir og hann áttaði sig á því að eftir 21 dag voru draugaverkir að mestu horfnir vegna breytinga t.d. á nefi eða brottnám á útlim.  Ef þú gerir eitthvað í 21 dag þá eru miklar líkur á að þetta verði að vana.  En það þurfa að vera a.m.k. 21 dagur.  Bókin kom út 1960 og er barn síns tíma en samt notuð mikið í dag og vitnað í.  Öll lífræn kerfi hafa tilhneigingu til að halda jafnvægi.  Ef það verður mjög kalt fer líkaminn í að hita hann og það sama ef okkur verður of heitt þá kemur viðnám.  Líkaminn fer alltaf í fyrra horf.  Sigrún sýndi breytingajöfnu (H+Þ) er minna en (S+T+K).  H=hræðsla við breytingar, hátt viðnám Þ=þægindaramminn, stærð og styrkleiki S= sársauki og ósætti við ríkjandi ástand T=trú á betra ástandi í náinni framtíð  K=kunnátta. 

Sigrún ræddi síðan um viðnámsgemsana sem við öll þekkjum í okkar lífi því þetta er alveg ómeðvitað og því þarf að: 1. Sýna þeim skilning 2.gefa þeim tíma 3.bjóða þeim aðstoð 4.fá þá með.  Oft verða þetta bestu talsmennirnir og ekki má gleyma að styrkja stjörnurnar því þær geta fölnað og fallið ef þær fá ekki að skína.   

Hvernig markþjálfun getur stutt við breytingar og innleiðingu á Lean í fyrirtækjum.  Fyrirtæki eru í auknum mæli að leggja áherslu á að hagræða í rekstri og draga úr sóun. Á þeirri leið verður oft vart við viðnám hjá þeim sem þurfa að tileinka sér ný vinnubrögð, breytt vinnulag og hugsunarhátt. Hlutverk stjórnanda hjá fyrirtæki sem hefur innleitt Lean er umtalsvert frábrugðið hlutverki stjórnanda hjá hefðbundnu fyrirtæki. Stjórnendur þurfa í því samhengi að uppfæra sína þekkingu og kynnast nýjum aðferðum til að styðja sem best við starfsfólkið og innleiðingarferlið. Það er hins vegar jafn erfitt fyrir stjórnendur og almenna starfsmenn að tileinka sér breytingar.

Markþjálfun getur stutt við og greitt fyrir breytingum. Stjórnendur geta þurft að tileinka sér nýjan stjórnendastíl með áherslu á að virkja allan mannauðinn og stuðla að stöðugum umbótum. Það eru vissar áskoranir sem fyrirtæki standa frammi fyrir þegar stórar skipulagsbreytingar eiga sér stað. Að stýra breytingum felur í sér að skilja hvers vegna fólk berst á móti breytingum. Það er ómeðvitað viðnám sem mannskepnan sýnir oft þegar breytingar standa til og þá er stutt í hellisbúann í okkur. Markþjálfun getur aðstoðað starfsmenn við að vera jákvæðari gagnvart breytingum og lágmarka varnarviðbrögð. 

Loftslagsstefna Reykjavíkurborgar var umræðuefni fundar á vegum stefnumótunar og árangursmats og samfélagsábyrgð fyrirtækja í morgun hjá Reykjvavíkurborg.  Hrönn Hrafnsdóttir verkefnisstjóri stefnumótunar og þróunar á umhverfis- og skipulagssviði fór yfir loftslagsstefnu Reykjavíkurborgar um kolefnishlutleysi 2040, samstarf við Festu um loftslagsyfirlýsingu fyrirtækja, samráð við ýmsa hópa innan og utan Reykjavíkurborgar, erlent samstarf og hvað er fram undan. 

Reykjavíkurborg setti sér loftslags-og loftgæðastefnu árið 2009.   Árið 2011 tók borgin þátt í sáttmála evrópsrkra sveitarfélaga.  Að hafa aðgang að sérfræðiþekkingu er gríðarlega mikilvægt.  Langstærsta viðfangsefnið er bílaumferð.  Aðalskipiulag Reykjavíkur 2010-2030 er lögbundið ferli og var farið í sviðsmyndagreiningu og púslað hvaða mynd væri líklegust til að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda. Borg hefur mikla samfélagsábyrgð varðandi hvernig borgin þróast því hún hefur áhrif á hvern einasta borgarbúa. Aðgerðaráætlunin var endurskoðuð 2016.  Inni í áætluninni er þétting byggðar, úrgangsmál o.fl.

Ein að aðgerðum sem verið er að vinna í er að setja upp hleðslustöðvar í bílahúsum.  Sett var fram áhættumat sem starfsmenn á Veðurstofunni vinna að.  Hvaða áhrif hefur hækkun sjávar t.d. á Reykjavíkurborg?  Kannski ekki mikil nema með flóðum út af aukinni úrkomu og aukinni tíðni ofsaveðurs.  Einnig eru áhyggjur af súrnun sjávar.  Áhættumatið var unnið í alþjóðlegu samstarfi.    Allir sorpbílar borgarinnar eru metanbílar.  Hrönn kynnti loftslagsyfirlýsingu Festu og Reykjavíkurborgar sem gert var 2015.  Mera en 100 fyrirtækju skuldbundu sig til að draga úr losun. Í samstarfinu er mikil eftirspurn eftir samtali um loftslagsmál, ráðstefnur og fræðslufundir, þróun á loftslagsmæli, ráðstefnur o.fl.  Borgin hefur verið með opna fundi á Kjarvalsstöðum um loftslagsmál á Kjarvalsstöðum árið 2019 má þar nefna; Getur borgarskipulag haft áhrif á loftslagsmál?  Er náttúran svarið? Eru peningarnir þínir loftslagsmál?   Að lokum nefndi Hrönn að Reykjavíkurborg var fyrst til að gefa út græn skuldabréf og nýlega fékk borgin styrk til að ráða verkefnisstjóra í verkefnið Horizon 2020 SPARCS.

Fundur um lagalega hlítingu á jafnlaunavottun var haldinn í morgun fyrir fullum sal í Húsi atvinnulífsins á vegun faghóps um jafnlaunastjórnun. Fundarstjóri var Davíð Lúðvíksson. 

Fjallað var um þær lagalegu kröfur sem eiga við um starfrækslu jafnlaunakerfis. Markmið viðburðarins var að fjalla um hvernig fyrirtæki eru að sýna fram á að verið séð að hlíta lagalegum kröfum. Hvaða lagalegu kröfur ber að vakta og hvaða aðrar kröfur ber að vakta? Fjallað var um erindið frá ólíkum sjónarhornum með hagnýtum dæmum um útfærslu. 

Jón Freyr Sigurðsson gæðastjóri Mannvirkjastofnunar fjallaði um verklagið og lagalegu hlítinguna er snýr að Mannvirkjastofnun.  Í stofnuninni vinna 28 starfsmenn og þeir vinna skv. lögum um mannvirki og þurfa að vera vottuð stofnun skv. jafnlaunastofnu.  Nú stendur til að sameina stofnunina við  ÍLS.  Mannvirkjastofnun er með jafnlaunastefnu og uppfylla hana. Mannvirkjastofnun er tiltölulega nýbúin að fá vottun í ágúst 2019.  Jafnlaunakerfið er hluti af gæðakerfi stofnunarinnar.  Þau eru með ytri og innri skjöl og nota CCQ gæðakerfið.  

Jón sýndi Excel-skjal sem er rýnt og yfirfarið reglulega og settar inn dagsetningar.  Þetta skjal er síðan tekið út í úttektinni   * Sviðstjóri lögfræðisviðs ber ábyrgð á að vakta lög- og reglugerðir sem um stofnunina gilda, ásamt því að viðhalda Excelskránni Verkefni MVS, lög og reglugerðir og tryggja að stofnunin hlíti kröfum laga. En samhliða innri úttektum skal rýna lögin m.t.t breytinga.  

Hilmar Sigurðsson hjá Sagafilm sagði frá því hvað er að gerast hjá þeim og ferilinn sem þau eru að fara í gegnum.  Yfirliggjandi markmið hjá þeim er að uppfylla lög nr.10/2008 um jafna stöðu kvenna og karla með síðari tíma breytingum, þau auglýsa öll störf óháð kynjum og leggja mikla áherslu á að samræma fjölskyld og atvinnulíf, ábyrgð gagnvart fjölskyldu þar sem því verður við komið.  Ábyrgðin er skýr og eru forstjóri og mannauðsstjóri ábyrg.  Kynbundið ofbeldi, kynbundin áreitni, kynferðisleg áreitni eða einelti eru aldrei liðin hjá Sagafilm.  Það er stefna Sagafilm að starfsmenn vinni í anda samstarfs og sýni þannig samstarfsfólki sínu alltaf kurteisi og virðingu í samskiptum.  Meðvirkni starfsmanna með kynbundnu ofbeldi er fordæmd.  Utanaðkomandi aðilar taka við tilkynningum sem er Vinnuvernd í þeirra tilfelli.  Nýjum starfsmönnum er kynnt stefna og viðbragðsáætlun.  Menning hefur mikið um það að segja hvort eitthvað sé liðið eða ekki.  En hvaða viðmið voru notuð í jafnlaunavottuninni?  Mikilvægt var að velja viðmið sem passa starfsmönnum í fyrirtækinu.  Síðan var hvert starf reiknað út og allt er uppi á borðinu.  Mat er rætt í launaviðtölum.  Nokkuð jöfn skipting er í starfahlutföllunum.  Varðandi hlítingu þá voru þau á fullu í að verða jafnræðisfyrirtæki eins og þau kalla það.  Þegar jafnlaunavottunin datt inn þá vildu þau taka hana með.  Ráðinn var ráðgjafi sem einfaldaði allt og stytti leiðir.  Stjórn samþykkti aðgerðaráætlunina. Árið 2017 var farið í úttekt, út komu tvær athugasemdir og tvö frábrigði.  Í úttekt 2 fengu þau 3 athugasemdir og eitt tækifæri en ekkert frábrigði.   Lagahlíting gengur í báðar áttir.

Það jákvæða fyrir Sagafilm er að búið er að eyða allri tortryggni um kynbundna launasetningu, allir starfsamningar hafa verið endurnýjaðir með vísan í stefnuna auk persónuverndarstefnu félagsins, breytingar voru gerðir á verktakasamningum, jafnlaunastefna og vottun hafa vakið jákvæða athygli á fyrirtækinu.  Það neikvæða við ferilinn er að þetta er „vesen“ og kostnaður þ.e. töluvert var meira eytt í verkefnið en kostaði. 

Í lok fundar voru umræður og þar kom fram að erfitt er að staðfesta hlítingu.  Mikilvægt er að hugsa til þess að ef fyrirtækið stendur ekki í lögsókn þá má telja að verið sé að hlíta lögunum. En lögin eru allt of víðtæk og því gríðarlega erfitt að staðfesta hlítingu.  Með kerfunum erum við að gera okkar besta án þess að kostnaður verði það mikill að við sjáum ekki trén fyrir skóginum.  Markmið með staðlinum er að tryggja að verið sé að greiða sömu laun fyrir jafn verðmæt störf. Partur af hlítingunni er að sannreyna að svo sé.   

Á þriðja hundrað manns mættu á vel heppnaða haustráðstefnu Stjórnvísi 2019.  Tekið var á móti gestum með glæsilegu hlaðborði eins og Grand Hótel er einum lagið.  Formaður stjórnvísi Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir setti ráðstefnuna. Guðfinna Bjarnadóttir ráðstefnustjóri setti sinn svip á ráðstefnuna með sinni einstöku faglegu, hlýju og léttu nærveru.  Þau Antoine Merour og Steinunn Ketilsdóttir fluttu frábær erindi og að þeim loknum tóku ráðstefnugestir saman helstu punkta og settu þá inn á sli.do  Forritið var notað til að senda inn spurningar til fyrirlesara, taka saman minnispunkta og að lokum til að svara þeirri spurningu hvort TRAUST væri mikilvægasti gjaldmiðill fyrirtækja. 

Myndir af ráðstefnunni eru á facebooksíðu félagsins

Streymi af ráðstefnunni er á facebooksíðu félagsins 

https://www.facebook.com/Stjornvisi/videos/2340386849422741/

https://www.facebook.com/Stjornvisi/videos/2441606046159222/

https://www.facebook.com/Stjornvisi/videos/2538146556249534/

https://www.facebook.com/Stjornvisi/videos/2401530076841726/

Ísland í 26. sæti af 141 á lista yfir ríki eftir samkeppnishæfni þeirra

 Í árlegri skýrslu Alþjóðaefnahagsráðsins (World Economic Forum) kemur fram að Ísland er í nú 26. sæti á lista ríkja eftir samkeppnishæfni og færist niður um tvö sæti. Árið 2018 var Ísland í 24. sæti, í 28. sæti 2017 og 27. sæti 2016.

 Á toppi listans trónir Singapúr, því næst koma Bandaríkin og loks Hong Kong, Holland og Sviss.

 Af Norðurlöndunum er Svíþjóð efst eða í áttunda sæti og flyst upp um eitt sæti milli ára. Danmörk er í tíunda sæti og Finnland í því ellefta en bæði löndin halda sætum sínum frá síðustu könnun. Noregur er  í 17. sæti.

Vísitala Alþjóðaefnahagsráðsins er einn af virtustu mælikvörðunum á efnahagslíf þjóða. Vísitalan er víðtæk og endurspeglar þætti sem segja til um framleiðni þjóða og vaxtarmöguleika til framtíðar.

 Ráðið hefur tekið upp ný viðmið þar sem hafðar eru til hliðsjónar breytingar sem fylgja fjórðu iðnbyltingunni, m.a. hvað varðar samkeppnishæfni, sérstaklega á sviði stafrænnar þróunar, en einnig sköpun í samfélaginu, frumkvöðlamenningu og hversu opið, straumlínulagað og virkt samfélagið er. Í úttekt ráðsins er Ísland skilgreint sem nýsköpunardrifið hagkerfi og nýtur sem fyrr góðs af nokkrum sterkum samkeppnisþáttum eins og stöðu menntunar og heilbrigðismála, stöðugleika, aðlögunarhæfni og sveigjanleika vinnumarkaðar.

 Helsti veikleiki Íslands, miðað við flest önnur lönd, er smæð heimamarkaðar. Þar erum við í 133. sæti af 141, en bætum okkur þó um 32,3 stig milli ára. Erfitt er að taka á þessu nema með því að hvetja fyrirtæki og frumkvöðla til að sækja á alþjóðamarkaði. Mælingin á samkeppnishæfni tekur mið af tólf stoðum og undir hverri er fjöldi viðmiða. Við hverja stoð og viðmið kemur fram sæti Íslands ásamt breytingum frá fyrra ári. Einnig kemur fram hvaða þjóðir eru fremstar á hverju sviði. Hér er því um að ræða handhægt vinnutæki í stjórnmálum og við stjórnsýslu og mælikvarða til að miða sig við. Rannsóknin ráðsins byggist á opinberum upplýsingum og könnun sem gerð er meðal stjórnenda í atvinnulífinu.

Nýsköpunarmiðstöð Íslands er samstarfsaðili Alþjóðaefnahagsráðsins og sá um framkvæmd könnunarinnar hér á landi.

Frekari upplýsingar veitir Karl Friðriksson.

karlf@nmi.is